VAN PENSIOENWET 2006 NAAR WET TOEKOMST PENSIOENEN: EEN SPRONG IN HET DUISTER?
symposion over een ongewisse toekomst
Utrecht 19 april 2023
9.45-18.00
De laatste jaren is er een heftig debat gevoerd over de noodzaak van een transformatie van het Nederlandse pensioenstelsel. Het voornaamste argument is dat het oude stelsel ‘niet meer van deze tijd’ zou zijn. Maar er is weinig inhoudelijke invulling gegeven aan de vraag waarom het ‘beste systeem van deze wereld ’ niet meer ‘van deze tijd’ zou zijn. Daarbij heeft het technische karakter van het debat ertoe geleid dat velen van ons door de bomen het bos niet meer zien. Het debat tussen betrokken ingewijden was zeer specialistisch, voor buitenstaanders nauwelijks te doorgronden, discussie daarbuiten was oppervlakkig en leverde geen wezenlijk inzicht in aard en noodzaak van de veranderingen. Bovendien zijn vele regels en voorschriften nog niet uitgewerkt.
Het voorstel Wet Toekomst Pensioenen is in december 2022 aangenomen door de Tweede Kamer en is nu in behandeling bij de Eerste Kamer. De discussie over het wetsvoorstel is zeker nog niet verstomd. Dit symposion heeft als doelstelling om voor (en met) een select aantal genodigden en met eminente sprekers een open gedachtewisseling aan te gaan over noodzaak, aard en gevolgen, en wijze van tot stand komen van de nieuwe wet. De opzet is om de aandacht te vestigen op saillante kernpunten en de pensioenproblematiek te plaatsen in een algemeen-maatschappelijke context, zonder te verdwijnen achter het scherm van technisch jargon.
9.45 uur: Opening en welkom – prof. Coen Teulings
10.00 – 11.30 uur: Blok 1 De aard van het pensioenstelsel
Voorzitter: drs Han de Jong
11.30 – 12.00: Koffie en thee
12.00 – 13.10 uur: Blok 2 Van collectief naar individueel
Voorzitter: prof. em. Bernard van Praag
13.10 – 14.00 uur: Lunch
14.00 – 15.30 uur: Blok 3 Strompelend naar het nieuwe pensioen
Voorzitter: dr Jeroen Kremers
15.30 – 16.00: Thee en koffie
16.00 – 17.30 uur: Blok 4 De voorbereiding van de WTP
Panelvoorzitter: prof. em. Joop Hartog
Paneldiscussie over de rol van de wetenschap, de sociale partners, de toezichthouder, de pensioenfondsen en de deelnemers met als panelleden prof. em. Sylvester Eijffinger, drs Jelle Mensonides, prof. Bas Werker en drs Benne van Popta.
17.30 uur: Borrel
Organisatie: prof. em. Jean Frijns, prof. em. Joop Hartog, prof. em. Bernard van Praag in samenwerking met School of Economics Universiteit Utrecht
Paul de Beer is Henri Polak hoogleraar voor arbeidsverhoudingen aan de Universiteit van Amsterdam, verbonden aan het Amsterdams Instituut voor ArbeidsStudies – Hugo Sinzheimer Instituut (AIAS-HSI) en directeur van het Wetenschappelijk Bureau voor de Vakbeweging De Burcht. Hij studeerde econometrie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en promoveerde in 2001 aan de UvA op het proefschrift Over werken in de postindustriële samenleving. Eerder was hij onder meer werkzaam bij het Sociaal en Cultureel Planbureau en de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid. Hij heeft gepubliceerd over arbeidsmarktontwikkelingen, sociale zekerheid, solidariteit, pensioen en arbeidsverhoudingen. Zijn meest recente boek is De mythe van de arbeidsmarkt (VUBPress, 2022).
Jos Berkemeijer is voorzitter van de RvC van effectenbeurs NPEX en voorzitter van de pensioencommissie van de ‘Koepel Gepensioneerden’. Uit hoofde van die laatste functie, is hij is nauw betrokken bij de ontwikkeling van de WTP. Hij was achtereenvolgens concernactuaris bij Interpolis, managing director van Achmea Pensioenen en Sociale Zekerheid, Mercer Nederland en fintechbedrijf Symetrics. Daarnaast is hij gedurende vele jaren toezichthouder en adviseur bij diverse pensioenfondsen en verzekeringsbedrijven geweest, waaronder recent Centraal beheer Pensioen APF en Pensioenfonds Medewerkers Apotheken.
Sylvester Eijffinger is emeritus hoogleraar Financiële Economie in Tilburg, Jean Monnet hoogleraar Europese Financiële en Monetaire Integratie aan de Tilburg University en emeritus president van de Tilburg University Society. Daarnaast was hij gasthoogleraar aan Harvard University, hoogleraar Monetaire Economie (parttime) bij het departement Europese Economische Studies aan het College of Europe (1994-2004), hoogleraar Economisch Beleid bij Humboldt University (parttime) van Berlijn (1996-2000) en hoogleraar Europese Financiële Integratie (parttime) bij de Rotterdam School of Management (RSM) van de Erasmus Universiteit Rotterdam (2005-2008).
Professor Eijffinger was lid van het Panel van Monetaire Experts van het Europese Parlement ten behoeve van de monetaire dialoog met de Europese Centrale Bank. Tevens was hij lid van de Adviescommissie Toekomst Banken (Commissie Maas), waarvan de adviezen omgezet zijn in een Code Banken en de Commissie Structuur Nederlandse Banken (Commissie Wijffels).
Hij heeft veel gepubliceerd in prestigieuze economische tijdschriften, zoals Journal of Money, Credit and Banking, Journal of Banking and Finance, Journal of Public Economics, Exford Economic Papers, Open Economies Review, European Journal of Political Economy en het Journal of International Economies. Hij is redacteur van verschillende vakbladen en nieuwsbrieven en programmadirecteur van het European Summer Institute van het Centre for Economic Policy Research, Londen.
Casper van Ewijk is sinds oktober 2013 verbonden aan Tilburg University en Netspar; van 2013 tot 2019 was hij directeur van Netspar. Van 1998 tot oktober 2013 was hij onderdirecteur van het Centraal Planbureau (CPB). Naast deze functie is hij als hoogleraar macro-economie verbonden aan de economische faculteit van de Universiteit van Amsterdam. Na zijn studie economie is hij sinds 1978 verbonden geweest aan de Universiteit van Amsterdam. In 1989 promoveerde hij aan de Katholieke Universiteit Brabant op een proefschrift over economische groei en overheidsschuld. Van 1992 tot 1995 was hij hoogleraar- directeur van het landelijk Netwerk voor Algemene en Kwantitatieve Economie (NAKE), dat het onderwijsprogramma verzorgt voor AIO’s in de economie. Sinds 1992 is hij hoogleraar macro-economie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij heeft gepubliceerd op het gebied van vergrijzing, economische groei en economische politiek.
Han de Jong werkt als onafhankelijk econoom op het snijvlak van macro-economie en financiële markten. Hij vervult momenteel de rol van ‘huiseconoom’ bij BNR waar hij dagelijks duiding geeft aan economische en financiële ontwikkelingen. Daarnaast adviseert hij enkele family offices en enkele andere organisaties op het gebied van vermogensbeheer. Hij schrijft commentaren en columns op zijn eigen website www.crystalcleareconomics.nl en verzorgt modules in de opleidingen van CFA-VBA. Tot einde 2019 was hij Chief Economist bij ABNAMRO.
Agnes Joseph werkt als actuaris bij Achmea Pensioenservices. Zij is pensioenfondsbestuurder en daarnaast lid van de commissie Actuariaat van de Pensioenfederatie, research fellow bij Netspar en docent bij het Actuarieel Instituut en bij Stichting Pensioen Opleidingen. Agnes heeft econometrie, actuariaat en economie gestudeerd.
Jeroen Kremers is voorzitter van de raad van commissarissen van Commonwealth Bank of Australia (Europe), lid van de raad van commissarissen van NIBC en adviseur bij Oliver Wyman. Daarnaast is hij onder meer lid van de Commissie Kapitaalmarkt van de AFM.
Kremers is als topambtenaar bij het ministerie van Financiën (1997–2002) nauw betrokken geweest bij de organisatie van het toezicht op de financiële markten. Daarna werkte hij als bewindvoerder bij het IMF (2003-2007) en was hij Corporate Executive Vice President ek lid raad van bestuur bij ABNAmro (2007-2010). Hij was CRO en vice-voorzitter raad van bestuur bij de Royal Bank of Scotland N.V. (2010-2014).
Jaap Maassen studeerde rechten (Mr.) aan de Universiteit leiden en Bedrijfskunde (Drs.) aan de Interfaculteit in Delft. Vanaf 1975 tot 1996 werkte hij voor Shell in diverse managementfuncties in Human Resources, Oil and Chemicals Trading en Pensioenen in Europa, het Midden- en Verre-Oosten en Noord Amerika. Van 1996 tot 2009 werkte hij als directeur Pensioenen voor ABP/APG. Tevens was hij chairman en president van de European Federation for Retirement Provision (EFRP), chairman van de European Association of Public Sector Pension Institutions (EASPI) en lid van het Consultative Panel van CEIOPS. Jaap Maassen was ook commissaris van Obvion, het hypotheekbedrijf van RABO, voorzitter van de raad van toezicht van het DSM pensioenfonds, voorzitter van de Willem Arntsz Stichting en lid van het EDHEC Risk Committee.
Hans van Meerten is advocaat (GMW advocaten) en deeltijdhoogleraar Pensioen- en EU recht aan de Universiteit Utrecht (gefinancierd door Stichting Instituut Gak). Hij was onder meer advocaat bij Clifford Chance en werkte voor de Nederlandse overheid in het wetgevingstraject. Hij is gespecialiseerd in pensioenen. Hij studeerde aan de VU en promoveerde aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Jelle Mensonides studeerde macro-economie aan de Universiteit Groningen. Hij begon in 1975 zijn loopbaan bij het Centraal Planbureau en stapte in 1981 over naar de Generale Thesaurie van het Ministerie van Financiën. In 1992 trad hij in dienst bij een pensioenfonds en vanaf 1996 was hij daar directie Vermogensbeheer. Sinds 2006 is hij adviseur en (voormalig) bestuurder van pensioenfondsen.
Benne van Popta. Bestuurder van pensioenfondsen, ondermeer oud-voorzitter pensioenfonds PMT, voorzitter/bestuurslid bedrijfstakpensioenfonds Detailhandel, voorzitter Vereniging van Bedrijfstak Pensioenfondsen. Hij was lid van de Bankraad, lid van de SER en was lid van de eerste adviescommissie Parameters en voorzitter SPAWW (“derde ww-jaar”). Hij heeft ruime internationale ervaring als voorzitter OPSG van EIOPA, vice-voorzitter PensionsEurope, delegatieleider en deelnemer van studiereizen van pensioenexperts en lid van talrijke internationale fora.
Coen Teulings is op dit moment verbonden als hoogleraar aan Utrecht University. Daarvoor was hij hoogleraar economie aan de University of Cambridge. Tussen 2006 en 2013 was hij directeur van het Centraal Planbureau. Daarvoor was werkzaam als directeur van SEO Economisch Onderzoek en de Universiteit van Amsterdam (2004-2006), directeur van het Tinbergen Instituut en hoogleraar economie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam (1998-2004), hoofd afdeling inkomensbeleid, Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (1995-1998) en (sinds 1997) hoogleraar economie aan de Universiteit van Amsterdam. Voor zijn benoeming tot directeur van het CPB had hij al een stevige band met beleid. Teulings was bijvoorbeeld lid van de Raad van Economisch Adviseurs (2005-2006) en voorzitter van de commissies die het economie-onderwijs voor het voortgezet onderwijs onder de loep heeft genomen. In 1990 is hij aan de Universiteit van Amsterdam gepromoveerd op het proefschrift getiteld Conjunctuur en kwalificatie.
Bas Werker is professor of Finance and Econometrics at Tilburg University. His research interests cover various fields in asset pricing and asymptotic statistics. He has published work in journals as the Annals of Statistics, the Journal of Econometrics, the Journal of Finance and the Review of Financial Studies. He was associate editor for Econometrica and is currently associate editor for the Journal of Financial Econometrics. In the past he has been affiliated to Université de Sciences Sociales in Toulouse and the Université Libre de Bruxelles. He has taught courses in econometrics, investment analysis, and statistics at both the undergraduate and graduate level in various schools around the world. Moreover he supervises several Ph.D. students. He is a Fellow of the Society for Financial Econometrics and Netspar researcher coordinator. Bas Werker’s societal research interests are in pension system design and data science applications.
Jean Frijns (1947) studeerde en promoveerde aan de Universiteit van Tilburg; hij begon zijn loopbaan als wetenschappelijk (hoofd)medewerker econometrie aldaar. In 1980 stapte hij over naar het Centraal Panbureau en in 1988 naar het pensioenfonds ABP, waar hij in 1993 tot directeur van ABP vermogensbeheer werd benoemd. Vanaf 2005 was hij actief als commissaris van verscheidene financiële instellingen en adviseur van diverse pensioenfondsen. Van 1995 tot 2012 was hij bijzonder hoogleraar Beleggingsleer aan de Vrije Universiteit van Amsterdam.
Joop Hartog (1946) is emeritus hoogleraar economie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij is gespecialiseerd in arbeidseconomie en publiceerde, alleen of met co-auteurs, een tiental boeken, meer dan honderd artikelen in internationale tijdschriften en ruim honderd bijdragen aan boeken en tijdschriften in het Nederlands. Samen met Jules Theeuwes richtte hij het tijdschrift Labour Economics op en hij schreef columns voor Nederlandse kranten gedurende meer dan 15 jaar. Hij was lid van diverse adviescommissies voor de overheid, waaronder de Raad van Economische Adviseurs. Hij was gastonderzoeker bij diverse instellingen, waaronder Stanford, de Wereld Bank, Peking University en Harvard. In 2001 werd hij benoemd als lid van Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen KNAW. In 2011 ging hij met emeritaat, maar hij is nog steeds actief als onderzoeker. Later dit jaar verschijnt bij Routledge zijn boek The Political Economy of Immigration in The Netherlands: Population, Land and Welfare.
Bernard M.S. van Praag (1939) is emeritus universiteitshoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam. Na zijn studie Econometrie aan de UvA was hij verbonden als medewerker aan het Econometrisch Instituut van de Erasmus Universiteit (toen: NEH), en daarna hoogleraar te Leiden, Rotterdam en de UvA. Bij de UvA was hij directeur van de Stichting voor Economisch Onderzoek (SEO). In 1986 werd hij de voorzitter-medeoprichter van het Tinbergen Instituut. Hij was onder andere kroonlid van de SER, lid van de WRR en lid van de commissie-Dekker (Structuur gezondheidszorg). Hij is lid van de KNAW en is tevens lid Verantwoordingsorgaan ABP namens Nederlandse Bond Pensioenbelangen (NBP). Hij heeft vele publicaties in internationale toptijdschriften over de meting van welvaart, en welzijn, armoede, happiness economics (Leyden School), econometrische methodologie, en verspreide onderwerpen. In 2004 verscheen van hem en A.Ferrer-i-Carbonell de monografie Happiness Quantified. A Satisfaction Calculus Approach bij Oxford University Press (revised paperback in 2007). Hij was vaste columnist bij de ESB en schreef regelmatig in dagbladen zoals het NRC Handelsblad en Volkskrant.